NIS2-richtlijn - Strategie en Technische Maatregelen
De Europese richtlijn NIS2 (Network and Information Security Directive 2) bouwt voort op de oorspronkelijke NIS-richtlijn uit 2016 en is gericht op het verhogen van de digitale weerbaarheid binnen de Europese Unie. Met strengere eisen aan cybersecurity, rapportageverplichtingen en risicobeheersmaatregelen, verplicht NIS2 organisaties om een strategische, gestructureerde aanpak te hanteren voor informatiebeveiliging. De reikwijdte van NIS2 is fors uitgebreid: naast essentiële dienstverleners zoals energie, vervoer en drinkwatervoorziening, vallen ook digitale platforms, fabrikanten van kritieke producten en clouddiensten onder de richtlijn. Zowel publieke als private organisaties, afhankelijk van hun maatschappelijke impact, vallen hiermee binnen het toepassingsbereik.
In dit artikel leggen we uit hoe NetCaptain past binnen de verplichtingen van de NIS2-richtlijn.
Strategievorming en Governance
De kernverplichtingen binnen NIS2 vragen om implementatie van risicobeheersmaatregelen, een meldplicht bij ernstige incidenten binnen 24 uur, en inzicht in de gehele keten van leveranciers. Daarnaast wordt een duidelijke rol van het bestuur en verantwoordelijkheidsbesef op directieniveau geëist. Een effectieve strategie begint met een grondige risicoanalyse. Alleen door gestructureerd bedreigingen en kwetsbaarheden in kaart te brengen, bijvoorbeeld met ISO 27005 of het NIST Risk Management Framework, kan een organisatie de juiste prioriteiten stellen. De strategie moet niet alleen rekening houden met de technische infrastructuur en afhankelijkheden van derden, maar ook met de aard van de dienstverlening en de grootte van de organisatie. Essentieel is dat binnen deze strategie duidelijke rollen en verantwoordelijkheden worden vastgesteld, met betrokkenheid van het hoogste bestuursniveau. Het aanstellen van een CISO of vergelijkbare functionaris is hierbij geen luxe, maar noodzaak.
De cyclus van continue verbetering
Het Plan-Do-Check-Act-model biedt houvast bij het cyclisch verbeteren van informatiebeveiliging. In de planningsfase draait het om het analyseren van risico’s, het vastleggen van beleid en het inrichten van processen voor bijvoorbeeld incidentafhandeling en patchbeheer. Tijdens de implementatie worden technische maatregelen toegepast, medewerkers getraind en monitoring ingericht. Vervolgens worden in de controlerende fase audits en loganalyses uitgevoerd en worden de genomen maatregelen getoetst op effectiviteit. De uitkomsten hiervan leiden in de laatste fase tot bijsturing van beleid en aanpassing van beveiligingsmaatregelen. Door deze cyclus structureel te herhalen, ontwikkelt de organisatie een lerend vermogen.
Drie tips om te starten:
Doe niet je hele bedrijf in een keer, maar begin bij één afdeling, of aandachtsgebied. Dit maakt het veel makkelijker om een risicobeoordeling op te stellen en beveiligingsmaatregelen te implementeren. Zo houd je het overzichtelijk en heb je snel inzicht in wat wel en niet werkt binnen jouw organisatie. Schaal daarna gefaseerd op.
Formuleer je strategie niet alleen in technische termen, maar leg uit welke bedrijfsprocessen worden beschermd, welke risico’s worden afgedekt en wat de impact is bij verstoring. Dit helpt om draagvlak te creëren bij management en andere afdelingen.
Wijs een formele verantwoordelijke aan (zoals een CIO of CISO), koppel actiepunten aan rollen (bijvoorbeeld systeembeheer, sales of inkoop) en zorg voor rapportagelijnen naar de directie. Dit versnelt besluitvorming en voorkomt dat security ‘ergens’ blijft hangen. Let daarom bij de selectie van tools op de rapportagemogelijkheden.
Technische fundamenten voor weerbaarheid
Techniek speelt vanzelfsprekend een sleutelrol bij NIS2-compliance. Allereerst is inzicht in de aanwezige IT-assets essentieel. Zonder actueel overzicht van hardware, software en netwerken blijft risicobeheersing oppervlakkig. Het gebruik van asset management systemen en geautomatiseerde netwerkdetectie biedt grip. Daarnaast is patchmanagement een basisvoorwaarde: veel aanvallen vinden plaats via bekende kwetsbaarheden waarvoor al updates beschikbaar zijn. Een volwassen patchstrategie omvat automatische updates, heldere procedures voor uitzonderingen en een testomgeving voor validatie.
Vulnerability management biedt aanvullend proactieve risicobeheersing. Door regelmatig kwetsbaarhedenscans uit te voeren en de bevindingen te classificeren, kan gericht worden ingegrepen. Een oplossing zoals NetCaptain is daarom een belangrijk onderdeel om te voldoen aan de NIS2-richtlijnen. Daarbij is het belangrijk om te beseffen dat vulnerability management een proces is: de aanwezigheid van een vulnerability management licentie op zichzelf maakt je natuurlijk niet compliant. Een goede implementatie van het proces is daarom essentieel.
Toegangsbeheer en netwerksegmentatie vormen aanvullende bouwstenen: multi-factor authenticatie en toegang op basis van rollen zorgen ervoor dat ongeautoriseerde toegang wordt bemoeilijkt en schade bij een incident wordt beperkt. Monitoring en detectie maken het mogelijk om afwijkingen tijdig op te sporen. SIEM-systemen en endpoint detection & response (EDR) tools dragen hieraan bij, waarbij loggegevens minstens zes maanden bewaard moeten blijven. Hierbij is het belangrijk om vooraf te bedenken wat je precies gaat doen in het geval van incidenten. Een incidentresponsproces is daarom randvoorwaardelijk. Tot slot zijn robuuste back-upstrategieën, zoals de 3-2-1-regel, van belang. Herstelprocedures moeten regelmatig worden getest om de continuïteit te waarborgen.
Leveranciers en incidentrespons
NIS2 benadrukt sterk de rol van ketenverantwoordelijkheid. Organisaties moeten hun leveranciers actief toetsen op beveiligingsmaatregelen en hierover bindende afspraken maken. Denk hierbij aan het vastleggen van eisen in SLA’s en DPA’s, en het verlangen van certificeringen zoals ISO 27001. Leveranciers moeten bovendien verplicht worden om beveiligingsincidenten direct te melden aan de afnemende organisatie. Incidentmanagement binnen de organisatie zelf moet eveneens op orde zijn. Bij ernstige incidenten geldt een meldplicht van 24 uur aan de bevoegde autoriteit. Een goed ingericht incident response plan, met een aangewezen team, draaiboeken voor verschillende scenario’s en getraind personeel, is hierbij cruciaal.
Tot slot: NIS2 gaat verder dan naleving alleen. Het draait om het bouwen van digitale weerbaarheid. Een organisatie die structureel investeert in risicobeheersing, technische maatregelen en samenwerking binnen de keten, ontwikkelt een volwassen beveiligingscultuur. Zo wordt niet alleen aan de letter van de wet voldaan, maar ontstaat er ook echte digitale veerkracht. Dat is uiteindelijk het doel van de NIS2-richtlijn: niet alleen compliant zijn, maar vooral weerbaar tegen de dreigingen van vandaag en morgen.
Meer in control zijn over je veiligheid?
Wil je weten hoe NetCaptain jouw bedrijf kan versterken? Plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek in met een van onze experts.